Jan Szczepanik (1872-1926), zwany „polskim Edisonem” „galicyjskim geniuszem”, czy „polskim da Vinci", jest autorem ponad 50 wynalazków z różnych dziedzin i kilkuset patentów. Pochodził z ubogiej rodziny. Wcześnie osierocony, trafił pod skrzydła ciotki. Dzieciństwo spędził na Podkarpaciu - w Krośnie i Jaśle. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Krakowie, przez kilka lat pracował jako nauczyciel w podkarpackich wsiach, porzucił jednak ten zawód, aby oddać się swoim największym pasjom - technice i wynalazkom. Przedmiotem jego zainteresowań badawczych były takie obszary jak: tkactwo, telewizja, fotografia barwna, film dźwiękowy, film barwny, telegraf bez drutu, tkanina kuloochronna, aeronautyka, samoczynny regulator ciągów, karabin automatyczny, fotosculptor, urządzenia hamulcowe oraz literatura piękna. Swoje pracownie posiadał w Tarnowie, Berlinie, Wiedniu i Dreźnie. Unowocześnił światowy przemysł włókienniczy, stworzył automat do tkania materiałów wzorzystych oraz gobelinów, był też prekursorem telewizji, twórcą elektroskopu, czyli aparatu do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności i wynalazcą kamizelki kuloodpornej. Ta ostatnia uratowała życie króla Hiszpanii, za co został uhonorowany został Medalem Izabeli Katolickiej. Opracował również system filmu barwnego, a jego badania w dużym stopniu przyczyniły się do powstania kinematografii barwnej. Pisał i przyjaźnił się z nim Mark Twain i Kazimierz Przerwa – Tetmajer. Z Tarnowem związany był przez 24 lata - od 1902 roku aż do śmierci w 1926 roku. Spoczywa na Cmentarzu Starym w Tarnowie.

"Rada Miejska w Tarnowie pragnie upamiętnić dokonania genialnego technika, wynalazcy. Dorobek wszechstronnego, konstruktora zasługuje na przypomnienie oraz rozpowszechnienie, aby jego postać była inspiracją dla współczesnych" - napisano w uzasadnieniu do projektu uchwały.

Obecnie trwają przygotowania do przyszłorocznych obchodów, bo w 2022 r. przypada 150. rocznica urodzin Jana Szczepanika. W spotkaniach roboczych uczestniczą tarnowscy i krośnieńscy samorządowcy, przedstawiciele szkół, instytucji i społecznicy.

ac / fot. archiwum