Dane epidemiologiczne:

Tytoń w Polsce jest zabójcą numer jeden. Przedwczesna umieralność mężczyzn i kobiet na choroby układu krążenia i nowotwory złośliwe to efekty palenia papierosów. Rocznie wypalanych jest ok. 90 milionów sztuk papierosów. Na dorosłego Polaka przypada 3000 sztuk. Około 12 milionów Polaków to osoby palące. Spośród nich 49,6% to mężczyźni, 25,3% to kobiety. Najbardziej narażone na skutki palenia są osoby w wieku 30-49 lat. W tej grupie wiekowej pali 40% kobiet i 60% mężczyzn. Dane te świadczą o tym, że przeciętny Polak pali dużo: mężczyzna średnio 19, a kobieta 14 papierosów dziennie i długo: mężczyzna ok. 20 lat , a kobieta 18 lat. Problem palenia dotyczy także ponad 1/4 młodzieży. Najczęściej palą chłopcy - 2 razy częściej niż dziewczęta (odpowiednio 36% 17%). Na palenie bierne narażone są zarówno osoby dorosłe jak również dzieci - 76% i nienarodzone noworodki - 30% kobiet w ciąży pali.

Skład dymu tytoniowego:
Dym tytoniowy zawiera około 4000 związków chemicznych i 40 związków rakotwórczych.. Wśród nich najgroźniejsze to: nikotyna, tlenek węgla, substancje smoliste, węglowodory aromatyczne i inne tj.: cyjanowodór, arsen, aceton, amoniak, tlenki azotu.

Skutki palenia dla:
* młodzieży: nieprzyjemny oddech, przebarwione zęby, ból gardła, kaszel, koszt palenia.
* dzieci: nienarodzonych - wolniej rosną, po urodzeniu - są lżejsze, gorzej rozwinięte, gorzej przygotowane do życia, mają mniejszą odporność psychiczną, zaburzenia zachowania, może mieć miejsce nagła śmierć niemowląt, choroby układu oddechowego u dzieci.
* palaczy: występują u nich: 2 razy częściej choroby serca, 6 razy częściej rozedma płuc, 10 razy częściej rak płuc, skrócenie czasu życia o około 5-8 lat, koszt papierosów, zwolnień lekarskich, udary mózgu, zęby palacza, nowotwory krtani, rak jamy ustnej, rak przełyku 2-3 razy częściej, rak pęcherza 7-10 razy częściej, twarz nikotynowa , mniejsza potencja, choroby układu krążenia.
* kobiet: rak szyjki macicy, teratogenne i utrudniające prawidłowy przebieg ciąży, konsekwencje dla dzieci - dym przechodzi przez łożysko.

Bierny palacz to osoba narażona na działanie dymu tytoniowego. Biernym palaczem są dzieci nienarodzone i narodzone (skutki j.w.), osoby dorosłe: młodzież, kobiety i mężczyźni. Dym tytoniowy powoduje u nich choroby układu oddechowego, uczulenie, łzawienie oczu, alergia, kaszel, żony palących mężów zapadają dwa razy częściej na raka płuc niż żony niepalących.

Korzyści wynikające z odstawienia nałogu:

po 20 min. tętno i ciśnienie wraca do normy,
po 8 godz. poziom tlenu we krwi wzrasta, a maleje poziom dwutlenku węgla,
po 24 godz. maleje ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego,
po 2 tyg. do 3 m-cy układ krążenia ulegnie wzmocnieniu, polepszy się kondycja, od 1 do 9 m-cy ustąpi kaszel, duszność, zmęczenie, nastąpi poprawa smaku, węchu, zniknie nieprzyjemny zapach z ust, żółte zabarwienie zębów i skóry, wzrasta odporność organizmu, osoba taka mniej wyda na tytoń, więcej zarobi w pracy bo będzie miała większą wydajność,
po 1 roku ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną mięśnia sercowego zmniejszy się o połowę,
po 5 latach ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i krtani, przełyku zmniejszy się o połowę; obniży się ryzyko wystąpienia udaru mózgu,
po 10 latach ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca będzie podobne, jak u osoby nigdy nie palącej,
po 15 latach ryzyko zachorowania na raka płuca będzie podobne jak u osoby nigdy nie palącej.

Objawy po zaprzestaniu palenia:

przybycie na wadze - 1/3 osób nie tyje, jeżeli tak to średnio 3-5 kg, nie daje to zmiany wyglądu, takie przytycie jest mniej niekorzystne niż palenie tytoniu,
bezsenność - znika w ciągu 2-3 tygodni,
kaszel - pojawia się u około 20% osób, trwa mniej niż 7 dni, jest objawem oczyszczania dróg oddechowych,
zmęczenie ustępuje po około 2 - 4 tygodniach,
zawroty głowy, zmęczenie, bóle głowy trwają różnie długo i ustępują, można je niwelować poprzez odpoczynek, relaks, gimnastykę.

Walka z chęcią zapalenia:

unikanie ludzi palących, miejsc gdzie palenie jest dozwolone, zajmij czymś ręce, zajmij się pracami domowymi, pracą fizyczną, jedz marchewkę, jabłko, pestki słonecznika, dyni, rodzynki, żuj gumę, zmień otoczenie w momencie chęci zapalenia, zmień rozkład dnia codziennego np.: po posiłkach wstań od stołu. Przede wszystkim myśl pozytywnie.



Rozwiązanie konkursu!

Pytanie konkursowe? Jaka ustawa chroni nas przed skutkami palenia tytoniu?

Prawidłowa odpowiedź to oczywiście: „Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych” z 1995 r."

Wśród osób, które nadesłały prawidłowe odpowiedzi, wylosowaliśmy trzech zwycięzców:

- Marta Stachura,
- Filip Matłosz,
- Krystyna Siek.

Trzy upominki ufundowane przez Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, odbierać będzie można w siedzibie fundatora: