Przygotowując przyjęcie wesele nie planujemy przebiegu oczepin, podczas których młoda panna zostaje przyjęta w grono statecznych mężatek. Północ jest momentem rozpoczęcia kilku zabaw przygotowanych najczęściej przez orkiestrę. Nie zawsze jednak ta staje na wysokości zadania. Trudno w dzisiejszych czasach nadać temu obrzędowi dawną rangę, choć nie jest to niemożliwe. I nie chodzi o powrót do dawnych zwyczajów – obcinania warkocza i nakładania czepka, ale o uświadomienie sobie, jak głęboką i piękną treść niosą ze sobą oczepiny. Dwanaście uderzeń zegara zamyka etap życia Państwa Młodych w ich rodzinach i otwiera ich wspólną drogę.
A tak to było dawniej…
Nazwa "oczepiny" wywodzi się ze staropolskiego obrzędu, podczas którego o północy w trakcie wesela pannie młodej po obcięciu zapuszczanego do tego czasu i pielęgnowanego warkocza, nakładano na głowę małżeński czepiec. Pierwotnie oczepiny następowały po przenosinach młodej panny do domu rodziców męża, czyli najczęściej w drugim dniu po ślubie. Od początku XX wieku, w konsekwencji skracania czasu trwania wesel, oczepiny odbywały się w dniu ślubu, po przyjęciu weselnym, zwykle przed północą.
Panna młoda uciekała przed oczepinami i kryła się, a odnalezienie jej należało do swatów.
Tradycyjnie oczepiny odbywały się w komorze. Brały w nich udział starsze kobiety, którym przewodziła swaszka. Do niej należało zdjęcie wieńca pannie młodej siedzącej na dzieży lub stołku, rozplatanie warkocza i nałożenie czepca. Zgodnie z obowiązującym zwyczajem, młoda broniła się przed nałożeniem czepca i trzykrotnie zrzucała go z głowy. Czepek oznaczał w tym przypadku uznanie jej za prawdziwą kobietę, dlatego od tej chwili nie mogła ona chodzić z odkrytą głową.
Po oczepinach w komorze, swaszka lub drużba wyprowadzali młodą do izby między gości weselnych i kolejno wszystkie drużki tańczyły z nią, a na końcu pan młody. Taniec swaszki oznaczał symboliczne przyjęcie młodej do grona kobiet zamężnych. Z kolei jej taniec z drużkami był pożegnaniem z koleżankami i stanem panieńskim.
Oznaką przemiany panny młodej była także zmiana jej stroju przed wyjściem do izby; z weselnego na odświętny, w jakim chodziły mężatki. Zwyczajowo młoda kulała w trakcie pierwszego tańca z młodym. Wśród żartów i przemówień o poczęstunek, "leczeniem" chorej nogi zajmował się przyprowadzony doktor lub kowal, tj. mężczyzna ubrany w kożuch odwrócony włosem do wierzchu i przepasany słomianym powrósłem.
Obrzęd oczepin kończyła ceremonia zbierania na biały wieniec, często połączona z dzieleniem kołacza i rozbieraniem rózgi. Na środku izby ustawiano stół, na którym był talerz na pieniądze oraz dzbanek z piwem. Muzykanci grali, a młoda oprowadzała kolejno gości weselnych wokół stołu i po złożeniu przez nich datku pieniężnego na talerz, częstowała piwem. Goście weselni kończyli zabawę nad ranem, a przed pójściem do domu pili jeszcze kieliszek wódki na zdrowie młodego małżeństwa. Opuszczenie wesela w nocy, odbierane było jako wyraz nieudanej zabawy.
Oczepinom towarzyszyło wiele obrzędowych pieśni weselnych, z powszechnie znaną pieśnią o chmielu na czele. Tradycyjne oczepiny zanikły przy końcu okresu międzywojennego.
A jak jest dzisiaj?
Północ zwiastuje odejście od stołu i wspólną zabawę gości weselnych. Najczęściej oczepinom towarzyszą zabawy, konkursy i przyśpiewki prowadzone przez zespół muzyczny, wodzireja lub DJ-a. Od ich inwencji twórczej zależy to, czy oczepiny będą urozmaiceniem wesela, czy też nudnym a nawet żenującym momentem. Dlatego młoda para powinna ustalić wcześniej z zespołem, jakie konkursy zostaną przeprowadzone. Nie wszystkie pary zaakceptują konkursy typu – przeciąganie muszki pana młodego przez nogawki spodni jednego z gości weselnych wykonane przez panią młodą.
Tradycyjnie na weselach panuje zwyczaj rzucania welonem i muszką. Panny otaczają pannę młodą a ta rzuca za siebie welon. Tak samo postępuje pan młody z muszką w otoczeniu kawalerów. Szczęśliwcy, którzy złapią atrybuty weselne stają się nową parą młodą, która ma szansę na porzucenie stanu wolnego w najbliższym czasie.
Popularne są też konkursy polegające na rozpoznawaniu współmałżonka – panna młoda z zawiązanymi oczami szuka męża wśród kilku panów dotykając nosa, pępka, bicepsów, a pan mody szuka swojej wybranki dotykając kolanka, czy otrzymując pocałunek w policzek.
Nie nakładamy już czepka na głowę panny młodej, nie obcinamy warkocza, mimo to warto pamiętać o przesłaniu tego staropolskiego obrzędu. Panna młoda przechodzi do nowego stanu opuszczając grono panien. Istnieje też przekonanie, że tylko wtedy panna młoda wyzwoli się spod wpływu rodziców, gdy wyprowadzi się z domu i stworzy własny ze swoim wybrankiem.
Parom młodym, które w najbliższym czasie staną przed ołtarzem proponujemy jedną z zabaw na oczepiny – telegram!
Nie każdy wie, że Pan Młody przed ślubem należał do Klubu Starych Kawalerów. Cały klub przebywa teraz we Włoszech i przesyła telegram z życzeniami. Żeby udowodnić, że naprawdę przebywają we Włoszech będziemy czytać w oryginale i tłumaczyć.
Dzień dobry drogi Kamilu
Bongiorno Kamillo frajeri
bardzo nas cieszy
Kontato schizofrenio
że się ożeniłeś
Liberta kaput
w tym uroczystym dla Ciebie dniu
Akademio kabaretto
życzymy Ci wiele radości i szczęścia
La dyscyplina dyktatore
pojąłeś piękną żonę
Paloma maszkarone
po weselu rozpoczniesz normalne życie
Katorga, galera, patoga
wasz związek będzie pełen miłości
Finito amore...
potem może przyjdą dzieci
Cinquecento bambini
zostaniesz ojcem
Padre Virgilius
będziesz się cieszyć tą perspektywą
Silencio mortale
dbaj o teściową
Arszenikos cyjankare
i o teścia
Piwencjo kuflozo
a zostaniesz doceniony
Vizitato prokuratore
życzymy Ci
Gratulacjone
miłej współpracy
Non kolaboracjone
dużo pieniędzy
Forsa finito
ładnego mieszkania
Apartamento sutereno
dobrego samochodu
Karocze sireno
udanych wakacji co roku
Prego ciao Italia Bongiorno ogródek, sekator, działka
Tego wszystkiego życzą Ci koledzy ze słonecznej Italii
Cavalieros Sicilianos Italianos
podpisano koledzy z Klubu Starych Kawalerów
Kumplos smutatos
P.S. Pozdrowienia dla gości weselnych
Bongiorno stonka inwazione
Dobrej zabawy!!!
http://www.duetfv.com/zabawy.html
http://www.netwesele.pl/art/oczepiny/index.php
http://www.oiw.pl/przesady.php
BB