W II w p.n.e. Państwo Żydowskie znalazło się pod okupacją pogańskich władców grecko-syryjskich Seleucydów. Po latach niewoli Żydzi się zmobilizowali i z niewielką swą armią pokonali wielekroć liczniejsze wojska wroga. Kiedy wkroczyli do Jerozolimy, zastali swoje najświętsze miejsce kultu – Świątynię - zbezczeszczoną. Stały w niej posągi greckich bóstw, a złoty świecznik siedmioramienny, który z nakazu Boga powinien się palić ogniem nieustającym – był wygaszony.

Kapłani przystąpili do rekonsekracji świątyni, należało w pierwszej kolejności zapalić oliwne ognie na świeczniku. Tymczasem w kącie Świątyni znaleziono tylko maleńkie naczynie z czystym rytualnie (koszernym) olejem. Oleju było tylko na jeden dzień świecenia. Kapłani pośpiesznie rozpoczęli procedurę oczyszczania oleju, która wedle zwyczaju trwa osiem dni. I jakież było ich zdumienie, kiedy czekając w napięciu, kiedy zgaśnie nikły płomyk na świeczniku, widzieli, że olej się pali przez kolejne dni. I tak przez dni osiem, aż gotowe było naczynie z oczyszczonym olejem, który miał płomień zasilić na kolejne dni i miesiące.

Na pamiątkę tego cudu Żydzi obchodzą radosne święto światła, zwane Chanuka, co kojarzone jest z hebrajskim słowem oznaczającym odpoczynek, np. po bitwie. Święto to trwa osiem dni w miesiącu Kislew, który wypada w grudniu. Przez osiem dni, codziennie zapala się o jedną lampkę więcej. Pierwszego dnia jedną, ostatniego – osiem. Świecznik chanukowy zapala się w synagodze, ale też w żydowskich domach.

CHANUKA W TARNOWIE

Ostatni raz przed wojną w tarnowskich synagogach Żydzi zapalali światła chanukowe w 1938 r. Niecały rok później, w listopadzie 1939 r. wszystkie synagogi zostały przez Niemców spalone. Jeśli ktoś ukradkiem świętował jeszcze przez kolejne lata, to tylko w domu. Ale w 1943 r. już nie było w Tarnowie komu zapalić chanukę.

Kolejny raz świecznik chanukowy został zapalony 21 grudnia 2011 r. pod bimą zniszczonej synagogi Starej. W ten sposób, po 73 latach po raz pierwszy, i to publicznie, w wirtualnej przestrzeni synagogi, której zarys utrwalono niedawno w bruku, zapalono w drugim dniu Chanuki dwie świece na ośmioramiennym świeczniku. I stało się, że było to święto nie tylko żydowskie, a może nawet było bardziej celebrowanym przez chrześcijan. Zebrała się pod bimą garstka zaproszonych z Krakowa Żydów i spora grupa chrześcijan tarnowskich, aby świętować wspólnie radość chanuki.

Święto to przypada w bliskości Bożego Narodzenia, które także kojarzone jest ze światłem, narodzinami Boga, jest radosne – jakże bliskie w symbolice żydowskiemu świętu zapalania świateł. Wspólna modlitwa rabina Boaza Pasha i tarnowskiego Biskupa Wiesława Lechowicza miały w tym dniu znaczenie historyczne, oto po raz pierwszy w historii tego miasta, wspólnie modlili się z okazji żydowskiego święta – rabin i chrześcijański duchowny w randze biskupa.

Dwa lata później - 6 grudnia 2013 r. świętowano pod bimą zapalenie drugiej świeczki. Udział w ceremonii wzięła grupa Żydów z Krakowa z prof. Jonathanem Webberem i nowym rabinem z Krakowa, pełnomocnikiem naczelnego rabina Polski Avim Baumolem. Tarnów reprezentował prezydent miasta Ryszard Ścigła i biskup tarnowski Andrzej Jeż.

- I po kolejnych dwóch latach zamiast pod bimą [było deszczowo] spotkaliśmy się w czwarty dzień chanukowy – w środę, 9 grudnia, w podcieniach gmachu głównego muzeum. Radosnej uroczystości patronował Prezydenta Miasta Roman Ciepiela, a z pięknym koncertem pieśni chanukowych wystąpiła Tania Segal – rabin krakowskiej synagogi reformowanej.

W tym roku Święto rozpoczyna się 24 grudnia. Pod bimą spotkamy się w czwarty dzień chanukowy – we wtorek, 27 grudnia, o godz. 18.00. Zapraszamy wszystkich ciekawych odmiennych zwyczajów, kultur i religii. Gorące wino będzie serwować winiarnia Sztyler-Hegedus, a latkes (kto przyjdzie, zobaczy – co to jest) przygotuje Restauracja Pasaż - zapraszają organizatorzy.