Bardzo cenny flamandzki gobelin wrócił do Dębna
access_time 2016-12-22 07:00:00
Konserwacja gobelinu flamandzkiego ze sceną mitologiczną „Jazon zaprzęgający byka przed Ajetesem” z zamku w Dębnie zakończona. Dzięki wsparciu finansowemu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, po trwającej pół roku konserwacji, do Sali Koncertowej Zamku w Dębnie powrócił gobelin przedstawiający fragment historii Argonautów.

Gobelin był eksponowany w tym miejscu od 1978 roku. Stanowi on mienie podworskie przejęte w 1945 roku przez Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie i pochodzi z Pałacu Goetzów Okocimskich z Brzeska. Jest to jedyny tego typu obiekt w zbiorach Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

Wcześniej dwukrotnie konserwowany, w latach 1952 i 1970, przez warszawskie Pracownie Konserwacji Zabytków (PKZ), także teraz został powierzony Polskim Pracowniom Konserwacji Zabytków S.A., Pracowni Konserwacji Tkanin, przy ulicy Solec w Warszawie.

Ta ścienna tkanina, tapiseria, wykonana została w technice tkackiej, gobelinowej, przy użyciu nici wełnianych i jedwabnych, przez warsztaty we Flandrii, na przełomie XVII i XVIII wieku. Duże wymiary: 260 x 427 cm, wskazują na jej pierwotne przeznaczenie do wysokich reprezentacyjnych wnętrz. Brak zachowanych sygnatur nie pozwala jednak na przypisanie jej do konkretnego warsztatu, ani na ustalenie jej autora i projektanta kartonu.

Pomysł na przedstawienie ujęte na gobelinie został zaczerpnięty z VII księgi „Metamorfoz” Owidiusza i był stosunkowo popularnym motywem w sztuce tamtego okresu. Na tarnowskim gobelinie scena rozgrywa się na polu Marsowym w Kolchidzie. Jazon przedstawiony został w rzymskiej zbroi, z przypasanym mieczem, w hełmie na głowie. Scena ukazuje moment prowadzenia przed oblicze króla Ajetesa pierwszego pokonanego byka, którego za chwilę zaprzęgnie do pługa. Król Ajetes ukazany został na tronie w otoczeniu dworzan, pod baldachimem, na tle świątyni. Scenę obserwuje ukryta wśród zieleni ukochana Jazona - Medea.

Konserwacja gobelinu obejmowała usunięcie wcześniejszych niepoprawnych technicznie konserwacji (napraw, zeszyć i cer) i odczyszczenie powierzchni zabytkowej materii. Kolejno zabezpieczono, fachowo wyprano i osuszono tapiserię, oraz skorygowana została sfalowana powierzchnia tkaniny.

Nowością tej konserwacji jest wprowadzenie taśm na obrzeżach gobelinu, zamykających jego powierzchnię. Tak przygotowany obiekt został zawieszony na specjalnie przygotowanej szerokiej taśmie z rzepem, co pozwala na regulowanie nierówności wynikających z naprężeń pojawiających się na tak dużej powierzchni tapiserii.

Przeprowadzona konserwacja ujawniła wcześniejsze zabiegi konserwatorskie wykonane przy gobelinie, także te z przełomu XIX i XX wieku. Nie usunięto ich gdyż ukazują historię obiektu, a także są ciekawym świadectwem stosowanych wcześniej metod konserwatorskich.

W trakcie konserwacji z próbek włókien pobranych z gobelinu, wykonano laboratoryjne badania określające użyte materiały (rodzaje, skręty, sploty). Prace te wykonano w Pracowni Zakładu Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie.

Dzięki odczyszczeniu tapiserii ukazały się jej pierwotne kolory oraz umiejętności warsztatowe autorów gobelinu. Subtelne odcienie brązów, zieleni i błękitu, szczegóły widoczne w partii bordiury - owoce i kwiaty przemawiają za pochodzeniem projektu gobelinu - prawdopodobnie z warsztatów brukselskich.

Gobelin jest prezentowany w miejscu szczególnie ważnym dla Zamku w Dębnie, w tamtejszej Sali Koncertowej, w której odbywają się wszystkie oficjalne uroczystości: koncerty, ceremonie ślubne, konferencje naukowe i lekcje muzealne.

Zadanie „Konserwacja gobelinu flamandzkiego ze sceną mitologiczną „Jazon zaprzęgający byka przed Ajetesem” z Zamku w Dębnie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Operacyjnego „Dziedzictwo kulturowe – priorytet 2 Wspieranie działań muzealnych”. Wartość zadania: 55 072,30 zł, dofinansowanie MKiDN: 44 052,00 zł.

Komentarze...
testststs 10,2,9,1,A