W sieci trwa zbiórka podpisów pod petycją z apelem do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zakup i zachowanie dla przyszłych pokoleń modernistycznej willi Książków w Tarnowie. Inicjatywę poparło już ponad 3 tys. osób, w tym znani historycy sztuki, architekci i artyści. Autorami petycji są: prof. Piotr Korduba - dyrektor Instytutu Historii Sztuki UAM, dr Dorota Leśniak-Rychlak, Julia Dragović, Grzegorz Piątek - pisarz i historyk architektury oraz dr Michał Wiśniewski - badacz i popularyzator architektury, związany z Fundacją Instytut Architektury i Krakowskim Szlakiem Modernizmu. W gronie sygnatariuszy apelu znalazł się m.in. Komitet Ochrony Zabytków i Dóbr Kultury, który ponadto zwrócił się do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie z prośbą o objęcie ochroną prawną willi Książków w Tarnowie.

- Małopolski wojewódzki konserwator zabytków w Krakowie zadeklarował, że rozpocznie postępowanie w sprawie wpisu willi do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego, ze względu na posiadane przez nią wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Rzeczona willa jest unikatowym dziełem polskiej architektury modernistycznej, zachowanym wraz z wystrojem bez większych przekształceń. Utworzenie w niej instytucji kultury, dostępnej dla lokalnej społeczności i turystów, przełożyłoby się na upowszechnienie wiedzy o zabytku oraz promocję lokalnego dziedzictwa, a także zapewniłoby odpowiednią opiekę nad zabytkiem - mówi Jan Kozakowski, rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.

Willa Książków mieści się przy ul. Chopina 16 w Tarnowie. Dom zwraca uwagę prostą, geometryczną bryłą, odważną kolorystyką elewacji i abstrakcyjnymi mozaikami znajdującymi się na fasadzie budynku. Autorem projektu bryły i wnętrza jest Wojciech Pietrzyk, uznany krakowski architekt, autor projektu m.in. kościoła Arka Pana w Nowej Hucie. Natomiast mozaiki stworzyli Helena i Roman Husarscy z Krakowa. Willa łączy funkcję mieszkalną z gabinetem właściciela - pracownią rentgenowską i przenika się z ogrodem. Ma 415 mkw, 6 pokoi, piwnicę, garaż i ogrzewanie gazowe. Budynek powstał w 1977 r. i - co ważne - zachowany został w niezmienionej formie, łącznie z wnętrzami, stanowiąc jeden z nielicznych przykładów oryginalnego i nienaruszonego dziedzictwa powojennego modernizmu w Polsce. 

Przypomnijmy, dom wystawiono na sprzedaż w pierwszej połowie 2024 roku. Pierwotnie cena wynosiła 5,5 mln zł, ale z czasem obniżono ją do 4,7 mln zł. 14 czerwca br. dom po raz pierwszy został udostępniony zwiedzającym w ramach Dni Otwartych, zorganizowanych przez biuro nieruchomości. Zainteresowanie zwiedzaniem obiektu było tak duże, że organizatorzy zaplanowali kolejne terminy w czerwcu, lipcu oraz w sierpniu. Za każdym razem odpłatne wejściówki wyprzedawały się na pniu.

Z kolei w niedzielę, 21 września, w Pałacyku Strzeleckim Biura Wystaw Artystycznych odbędzie się debata pt. „Dom Książków - nieoczywiste dziedzictwo”. O słynnej willi i jej fenomenie rozmawiać będą: fotograf i autor reportaży poświęconych architekturze Filip Springer, redaktorka naczelna kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, współzałożycielka i prezeska fundacji Instytut Architektury Dorota Leśniak-Rychlak, Patrycja Jastrzębska z Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków Katarzyna Urbańska. Moderatorem ich dyskusji będzie Michał Wiśniewski z Instytutu Architektury. Poruszony zostanie między innymi temat dalszego losu Domu Książków, w tym możliwość dołączenia do prestiżowej międzynarodowej sieci Iconic Houses, zrzeszającej najważniejsze modernistyczne domy świata udostępnione do zwiedzania. Początek spotkania o godz. 15. wstęp wolny.

Aga Cichy / fot. archiwum MUW