Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata dla Jana Stolarza
access_time 2025-06-13 07:11:00
W czwartek, 12 czerwca w tarnowskim ratuszu odbyła uroczystość wręczenia Medalu i Dyplomu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Odznaczonym Bohaterem został pośmiertnie Jan Stolarz z Biadolin Radłowskich. Odznaczenie z rąk wiceambasador Izraela w Polsce Bosmat Baruch odebrali potomkowie Jana Stolarza.

Przyznanie Medalu i Dyplomu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata to uhonorowanie bohaterskiej i heroicznej postawy śp. Jana Stolarza, który w trakcie wojny udzielił pomocy i schronienia między innymi Dawidowi Fromowiczowi, Chaji Fromowicz, Romanowi Fromowiczowi, Reginie Fromowicz, Bronisławie Fromowicz i Mojżeszowi Heberowi.

W listopadzie 1942 r. grupie Żydów udało się uciec z getta w Tarnowie, wśród nich byli Dawid Fromowicz i jego żona Chaja. Uciekinierzy byli uzbrojeni w broń palną. Po drodze przypadkowo natknęli się na niemieckiego leśniczego i zastrzelili go. Obawiając się odwetu, większość członków grupy wróciła do getta. Jednak sześciu z nich, w tym małżeństwu Fromowiczów, udało się dotrzeć do wioski Biadoliny Radłowskie. Tam zapukali do drzwi Jana Stolarza, znajomego sprzed wojny.

Bez wahania, kierując się współczuciem i poczuciem obowiązku, Jan przywitał grupę i ukrył ich w swojej piwnicy. Kilka dni później odkryto ciało niemieckiego leśniczego, co skutkowało przeszukaniami i aresztowaniami w całej okolicy. Zmusiło to żydowskich uciekinierów do powrotu do getta.

Na początku 1943 roku Dawid opuścił getto po raz drugi, tym razem z ośmioma innymi mężczyznami. Zostali jednak zadenuncjowani i w konfrontacji z Niemcami pięciu z nich zginęło, a czterem udało się uciec. Dawid był wśród ocalałych i ostatecznie powrócił do getta w kwietniu 1943 roku.

2 września 1943 roku rozpoczęła się ostatnia akcja w getcie w Tarnowie, która trwała do 7 września. W tym czasie Dawid i jego żona ukryli się w piwnicy swojego domu. Po akcji Dawid oraz sześciu innych Żydów ponownie znaleźli schronienie u Jana Stolarza.

Jan konsekwentnie zapewniał uciekinierom schronienie, dostarczał żywność i ostrzegał ich przed niebezpieczeństwem, kiedy ci ukrywali się w lesie. Oprócz grupy Dawida, Jan pomagał i ukrywał również inne osoby.

W marcu 1944 r., na skutek donosu, do gospodarstwa Jana przybyła niemiecka żandarmeria, która znalazła ukrytego w zabudowaniach Żyda, dr. Griesa. Został on rozstrzelany przed domem wraz z synem Jana, Antonim. Pomimo utraty syna Jan Stolarz nadal pomagał ukrywającym się Żydom, wykazując się odwagą i determinacją. Dawid Fromowicz, Chaja Fromowicz, Roman Fromowicz, Regina Fromowicz, Bronisława Fromowicz i Mojżesz Heber doczekali końca wojny. Jan udzielał także pomocy ukrywającym się innym Żydom i Polakom. W 1948 r. Jan Stolarz przebywał w więzieniu Sądu Okręgowego w Tarnowie pod fałszywymi zarzutami współpracy z Niemcami. Zmarł w 1969 roku.

Muzeum Ziemi Tarnowskiej / fot. T. Schenk

Komentarze...
testststs 10,2,9,1,A,821